Theme Facn
Lou sartre Matafieu (extraits - Francis Gag)

UN BEU PARTIT 

Matafiéu, Sansuga

Sansuga : Siès soulèt, moussu ?

Matafiéu : Ahi. Que mi voulès ?

Sansuga : Lou vous vau dire, ma en premié, dihès-mi, siès pas encà maridat ?

Matafiéu : Non, ma de que vous pòu faire ?

Sansuga : Laudate sia, arribi à temp ! Permetès, moussu, que mi presènti : siéu Bertoumiéu Sansuga, perruquiè dintre la gran carrièra.

Matafiéu : Iéu, siéu Mèstre Pacherin Matafiéu, sartre dau mièu mestié...

Sansuga : Sartre ounouràri dau Rèi Carlou-Félis, l'ai audit e v'en fau coumplimèn.

Matafiéu : Que li a au vouòstre servici ?

Sansuga : L'anas saupre, moussu. Vous voulès maridà, l'ai audit troumbetà pèr carrièra e vourrias trouvà un espousa au vouòstre gust. Eh bèn, n'en counouissi una que farà pròpi pèr vous.

Matafiéu : V'atròvi un pau ardit !

Sansuga : La veirès, moussu : una frèma de bèn, alerta, plèna de qualità, quauque pau de fourtuna, una maioun de quatre plan en plaça Vièia. Noun a qu'un soulèt vici : es la miéu bella-maire.

Matafiéu : Au fach, moussu, au fach !

Sansuga : Laissas-mi v'esplicà. Despi très an, très an que mi siéu pilhat Toinèta laz pressièra, un moumènt de tranquilità que noun es qu'un moumènt, l'avèn jamai augut. Noun poudèn dire un mot, noun poudèn faire un pas sènsa avè la bella-maire darriè de nautre. N'es plus una vida, d'una manièra o d'un' autra, cau que m'en desbaràssi.

Matafiéu : E aloura ?

Sansuga : L'espouserès, moussu. Vous, farès un bouòn afaire e iéu, l'aurai plus sus l'esquina. E cadun serà coutènt.

Matafiéu : Boufounèas, moussu ! Cercas-vous un autre tòni, noun cuentas sus de iéu.

Sansuga : Ma, moussu, au pouch doun n'en siès, que vous pòu faire que sigue aquèla o un'autra ?

Matafiéu : Pantaias de drech. Pretendre mi faire espousà una vièia masca que noun counouissi màncou !

Sansuga : N'es pas vièia, moussu, serà dau vouòstre temp.

Matafiéu : E aloura, que voulès que n'en fàgui ?

Sansuga : Tout de meme, aurias pas la pretencioun, pènsi, d'espousà una filhéta ?

Matafiéu : E perqué non, moussu?

Sansuga : Seria perdre lou sentimen.

Matafiéu : Ah ! pèr lou còu, mi bourousclas li aurilha. Entras au miéu couma un courrente d'ària, mi fès perdre lou temp e venès, pèr fini, mi sourti de rasoun à enrabià un fedoun !

Sansuga : Escoutas-mi...

Matafiéu : V'escouti rèn dau tout. Siéu màncou plus tant jouve, perdi lou sentimen ! Dòu temp que li siès, dihès que siéu arnat, bimbàrou, sènsa dent, dihès-lou !

Sansuga : Calmas-vous, pèr pietà !

Matafiéu : Anas au tron que vous cure, au tron, m'avès audit ?

Sansuga : Moussu ! siès intratable, ma laissas que v'empari cen que siéu decidat de faire en sourtèn d'aici : M'anerai empicà, m'avès audit, empicà !

Matafiéu : Bèn pensat ! V'espouncherai l'escarrassoun, encàra, se voulès !

Sansuga : Moussu, siéu desperat !

Matafiéu : E iéu, siéu enrabiat ! Tipougni ! La parièra, l'avii pas encà audida !

 

MA DOUN ES BABET ? 

Tipougni, Matafiéu

Matafiéu : Tipougni, fa miej'oura que campanèi e degun mi respounde. Vai mi querre Babet.

Tipougni : Babet, moussu, es fouòra.

Matafiéu : E doun es mai anada ?

Tipougni : A la messa en premié, pi au Cours e pi en Pairoulièra pèr li cercà d'estofa.

Matafiéu : T' a rèn dich denan de parti ?

Tipougni : M' a dich : Vau e vèni, noun fau qu'un saut.

Matafiéu : E es encara en virou. Que oura pòu bèn estre ?

Tipougni : Dès oura, moussu, bouòn pès.

Matafiéu : Dès oura, dès oura dau matin e ai lou vèntre vuèi ! Aquèu cafè vèn, si o noun ?

Tipougni : Acò, n'en sàbi de rèn. Siéu aici pèr courdurà, ensarci, pressà, tacounà souta lou vouòstre coumant e se Babet s'enduèrme pèr carrièra n'es pas de la miéu fauta. Voulès que vàgui vèire en couhina de còu que lou café siguesse fach ? Pèr una fés, lou vous siervirai iéu.

Matafiéu : Non. Da tu noun lou vouòli, es èla, es Babet que lou mi dèu pourtà. Vai la mi cèrcà.

Tipougni : E doun ?

Matafiéu : Dapertout : sus lou Cours, en glèia, pèr carrièra, en li crota, en li soufièta, ma tròve-mi Babet.

Hé bèn, que fas aici plantat, que barboutées, mai ?

Tipougni : Iéu, rèn, moussu. Qu pèr àe s'afita, pèr àe dèu siervi, lou sàbi proun e, vàgue couma vàgue...

Matafiéu : Laissa lu tiéu prouvèrbi e courre, m'as audit ?

Matafiéu (seul)

Matafiéu : Es pas una vida aiçò ! A dès oura dòu matin n'avè rèn en lou piech ? Iéu, mèstre Ambroi Pacherin Matafiéu, sartre ounouràri dòu Rèi Carlou Felis, coustrèch d'aspérà lou bouòn voulé d'una servènta fantaumièra, destartavelada... Ah ! siéu bèn arnescat...

A mèn que noun si sigue assipada en quauque ripoumpèu o qu'augue resguiat en un'escalinada ? ... Non, non, veramen, siéu tròu bouòn emb'aquela testéta : au mai acaressas lou cat, au mai drissa la couha ! Aspéti que s'arrecampe e la ti vau metre au pas.

 

LA COUNFESSIOUN 

Matafiéu, Doun Belleudi

Doun Belleudi : Eh bèn, lou miéu amic, couma va despi adè ? Que boulun, bouòn San Jaume ! Avès mès tout lou quartiè en revoulunada embé la vouostra crida. Aloura, aquel'espouséta de souòrt, doun es, couma es ?

Matafiéu : Mi diguès rèn ! Sàbi plus doun n'en siéu. Mi maridà ancuèi, embé qu, perqué, lou mi demàndi iéu-meme !

Doun Belleudi : Avès mai changiat d'idèa, ahùra qu'ai avertit lou noutàri que, bèn lèu, va estre aici ?

Matafiéu : Que n'en farai dòu noutàri emb'ai siéu papeiroun ? Acò es facile à trouvà, ma, la frèma, doun l'anerai querre ?

Doun Belleudi : Ah ! bouòn amic, lou v'ai proun prédicat qu'acò èra una façoun de cercà un'espousa que noun s'usa gaire. M'auguessias escoutat !

Matafiéu : Avès rasoun. E, que n'aurai de mai ? Noun troverai la frèma e perderai Babet.

Doun Belleudi : Que seria à dire ? Que v'ès acapitat ?

Matafiéu : Babet espousa Tipougni.

Doun Belleudi : Aquèla pèr isèmple ! Can e cat si maridoun ? Qu es que v 'a emparat la nova ?

Matafiéu : Babet, un moumènt fà.

Doun Belleudi : Mi sèmbla bèn pressat aquèstou matrimòni. Ai de pèna à crèire que Babet tèngue pròpi à Tipougni ; es tròu fina pèr èu. E pùra, se lou v'an dich, es bèn que si soun decidat. E vous, que n'en pensas ?

Matafiéu : Iéu, n'en vouòli saupre rèn, rèn de rèn !

Doun Belleudi : Veguen, Matafiéu, que v'aganta ?

Matafiéu : M'aganta ! Vous vourrii vèire, vous ! Auguessias una servènta despi mai de vuèch an, una servènta fina, abouquènta, serviciable, un pau testéta noun diéu pas, ma iéu lou siéu pariè, encà mai, touplèn de mai e pi, vuèch an, es quaucarèn... E pi, tout en un còu, patatin, patatoun, patatras ! La servènta vous ven averti que si va maridà. Qu'aurias fach à la miéu plaça, dihès-mi ?

Doun Belleudi : Iéu ? L'aurii espousada ! Vouòli dire vous ! Aurii deugut m'enavisà avant que tenavas à Babet touplèn mai qu'en una servènta.

Matafiéu : Li teni, ahi, mai que noun li cresii, mai que noun li voulii crèire. E de pensà, ahùra, que s'en va parti e que la vèirai plus, acò mi chavira, mi rouia lou fège, mi pouirisse lou sanc. N'es plus dau miéu age, lou sàbi proun, ma que faire ?

Doun Belleudi : L'amour n'a pas d'age. Anan provà d'acoumoudà li càuva. Parlerai à Tipougni. Vous, amic, siguès quièt.

Matafiéu : Quièt ! Davant d'aquéu babiàssou que, se lou laissi faire ?...

Doun Belleudi : A voulè roumpre un bàrri embé la testa, si prefounderian li corna, laissas-mi faire.

Matafiéu : Anas pùra. Ma mi fau l'efèt de trapegià descaus sus d'un mouloun de pounchoun de castagna.

Francis GAG 
Lou Sartre Matafiéu, Acte II, scène 7 (*)

(*) Les indications scèniques - en français - ont été omises volontairement